Wszyscy mamy zaufanie do lekarzy i wierzymy, że ich decyzje są zawsze trafne. Ale co, gdy coś pójdzie nie tak, a przepisane leki okazują się błędne? Czy lekarz może być pociągnięty do odpowiedzialności za taką pomyłkę? To temat, który budzi wiele emocji i kontrowersji, zwłaszcza gdy zdrowie pacjenta jest na szali. Sprawdźmy, jak prawo podchodzi do tego zagadnienia i jakie mogą być konsekwencje dla medyków, gdy recepta jest nietrafna.
Co mówi prawo? Czy lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za przepisanie złego leku?
Prawo nie jest tu tak jednoznaczne, jak mogłoby się wydawać. Owszem, lekarze mają dużą odpowiedzialność, ale przepisywanie leków to sztuka, w której margines błędu istnieje. Jeśli jednak dojdzie do pomyłki, prawo ocenia, czy lekarz dochował należytej staranności i czy błąd wynikał z zaniedbania. Krótko mówiąc, sąd bada, czy błąd był wynikiem zwykłego ludzkiego błędu, czy może jednak poważniejszym naruszeniem obowiązków zawodowych.
O jakich błędach mowa?
W przypadku jakich leków istnieje największe ryzyko popełnienia błędu?
Błędy w przepisywaniu leków zdarzają się najczęściej w przypadku leków o zbliżonych nazwach, ale różnych zastosowaniach, co łatwo prowadzi do pomyłek. Często problemem są także leki o wąskim indeksie terapeutycznym, gdzie mała różnica w dawkowaniu ma poważne konsekwencje.
Statystyki wskazują, że antybiotyki, leki przeciwzakrzepowe oraz leki przeciwcukrzycowe są na czele listy, jeśli chodzi o błędne przepisywanie. Antybiotyki szczególnie często są przepisywane niepotrzebnie, co prowadzi do oporności bakterii, a z kolei leki przeciwzakrzepowe i przeciwcukrzycowe wymagają precyzyjnego dawkowania, gdzie błąd mały błąd może prowadzić do uszczerbku na zdrowiu.
Z czego wynikają błędy?
Zgodnie z danymi Naczelnej Izby Aptekarskiej, pomyłki mogą wynikać z trudności w odczytaniu ręcznie wypisanych recept, ale także z pośpiechu lub niewystarczającego czasu na dokładne przeanalizowanie historii medycznej pacjenta. W Polsce, podobnie jak na świecie, pojawia się coraz więcej inicjatyw mających na celu ograniczenie tego problemu, takich jak wprowadzenie e-recepty, która eliminuje błędy związane z nieczytelnością recept.
Jak często zdarzają się takowe błędy? Ogólnie szacuje się, że błędy w przepisywaniu leków dotykają około 1-2% wszystkich recept wystawianych w krajach rozwiniętych.
Jak często pacjenci pozywają lekarzy za błędy w sztuce?
Rzecznika Praw Pacjenta wynika, że liczba skarg na świadczenia zdrowotne systematycznie wzrasta. Według danych z 2019 roku było to około 2-3 tysiące skarg rocznie, z czego część dotyczyła błędów lekarskich, w tym błędów w przepisywaniu leków. Jeśli chodzi o powodzenie takich spraw, szacuje się, że około 20-30% pozwów kończy się przyznaniem odszkodowania pacjentowi. Co więcej, według fundacji FPOBM, która pomaga ofiarom błędów, co roku w wyniku błędów lekarskich umiera od 7 do 23 tysięcy osób (wliczając w to inne błędy, nie tylko recepty), co wskazuje na powagę problemu. Z wszystkich tych względów ubezpieczenie OC lekarza jest w Polsce obowiązkowe. Takowa polisa chroni zarówno lekarza przed ogromnymi stratami finansowymi i wizerunkowymi, jak i pacjentów, którzy dzięki polisie mają pewność, że jakakolwiek instytucja wypłaci im odszkodowanie.
